مراقبتهای پس از زایمان طبیعی
هر آنچه باید درباره زایمان طبیعی بدانیم را در این مقاله مطالعه فرمایید.
اگر باردار و منتظر تولد فرزندتان هستید احتمالا یکی از دغدغههای مهم این روزهایتان چگونگی انجام زایمان است: زایمان طبیعی یا سزارین؟ کدام روش برای شما و فرزندتان بهتر و مناسبتر است؟ زایمان طبیعی چه مزایا و عوارضی دارد؟ اگر شما هم با چنین سوالاتی مواجه هستید مطلب امروز بیستستون را از دست ندهید.
در این مطلب نکات مهمی در رابطه با زایمان طبیعی ، مراحل و مزایای آن خواهید خواند. همچنین نکاتی نیز در رابطه مراقبتهای پیش و پس اززایمان طبیعی خواهید آموخت. با ما همراه باشید.
زایمان طبیعی همانطور که از نام آن میتوان دریافت روندی طبیعی است که پس از 9 ماه بارداری به تولد نوزاد منتهی میشود و به همین دلیل میتوان گفت که بهترین روش وضع حمل است. اما بسیاری از خانمهای باردار به علت ترس از زایمان طبیعی، زایمان به روش سزارین را ترجیح میدهند در حالی که ممکن است اگر اطلاعات بیشتری از شیوه زایمان طبیعی و مزایای آن داشته باشند نظرشان را تغییر دهند.
اولین نکتهای که در رابطه با زایمان طبیعی باید بدانید این است که عوامل مختلفی بر مراحل زایمان تاثیر میگذارند، به همین دلیل احتمال اینکه روند زایمان هر فرد تا حدی متفاوت از فرد دیگر باشد وجود دارد. این عوامل ممکن است ژنتیکی یا اکتسابی بوده و بر شیوه زایمان نیز اثر داشته باشند. اما به طور کلی بیشتر زنان باردار میتوانند زایمان طبیعی داشته باشند و تنها عده معدودی مجبور به انجام عمل سزارین میشوند.
روند زایمان طبیعی
در ابتدای بحث باید بدانید که در یک زایمان طبیعی سه مرحله اصلی اتفاق میافتد که در ادامه به تک تک آنها میپردازیم:
مرحله اول: دردهای زایمان
مرحله اولیه زایمان طبیعی خود به سه مرحله تقسیم میشود: مرحله ابتدایی، مرحله اکتیو و مرحله انتقالی.
مرحله یا فاز ابتدایی زایمان طبیعی مرحلهای است که در آن رحم به تدریج منقبض شده و این انقباضات با درد همراه است. در این مرحله دهانه رحم چند سانتیمتر باز شده و حالت سفتی آن کاهش یافته و نرم و شل میشود.
هنگام آغاز این دردها توصیه میشود که آرامش خود را حفظ کرده و استراحت کنید. مصرف خوراکیهای سرشار از کربوهیدرات نیز در این فاز توصیه میشود. اگر درد ادامه داشت میتوانید از ماساژهای مناسب برای تسکین آن بهره برید. پیادهروی و گرفتن دوش آبگرم نیز در این مرحله میتواند به آرامش مادر و کاهش دردها کمک کند.
مرحله بعدی در زایمان طبیعی فاز فعال دردهای زایمان است. در این مرحله دهانه رحم مقدار بیشتری باز شده و انقباضات بیشتر و شدیدتر میشوند.
در این مرحله بهتر است به بیمارستان مراجعه نمایید و تحت نظر پزشکتان باشید. در مرحله دردهای فعال از تکنیکهای تنفس که پیشتر آموختهاید استفاده کنید. گرفتن یک دوش آب گرم نیز میتواند بسیار مفید باشد.
مرحله آخر یا مرحله گذر زمانی است که دهانه رحم 8 تا 10 سانتیمتر باز میشود و هر انقباض زایمانی 1 تا یک و نیم دقیقه طول میکشد و هر 3 دقیقه نیز تکرار میشود. در واقع مدت زمان دردها افزایش مییابد و سرعت تکرار آنها نیز بیشتر میشود.
این مرحله بسیار نزدیک به زمان زایمان است و در واقع اعلام آمادگی رحم برای خروج نوزاد از بدن مادر است. در این مرحله سعی کنید آرامش خود را حفظ نموده، از بینی نفس بکشید و از دهان بیرون بدهید و از کمک پزشک یا ماما استفاده کنید.
مرحله دوم: تولد نوزاد
در این مرحله از زایمان طبیعی نوزاد به سمت بیرون حرکت میکند، در واقع رحم نوزاد را به سمت خارج هدایت میکند و نوزاد آرام آرام از واژن مادر خارج میشود. در این فاز زایمان طبیعی سر نوزاد بین پاهای مادر حس میشود. پس از حس شدن سر نوزاد باید فشار را کمتر کنید تا خروج نوزاد به آرامی انجام شود. در زایمانهای اول این مرحله ممکن است چندین ساعت به طول انجامد اما در زایمانهای بعدی 5 تا 10 دقیقه طول میکشد.
در این مرحله باید از قدرت بدنی خود استفاده کنید و با ایجاد فشار امکان خروج راحتتر و سریعتر نوزاد را فراهم کنید. بهتر است در حالت ایستاده یا چمباتمه قرار گیرید و از راهنماییهای ماما کمک بگیرید. ماما به شما خواهد گفت که چه زمان فشار را کاهش داده و چه زمان بیشتر کنید.
مرحله سوم: خروج جفت
پس از بیرون آمدن کامل نوزاد از رحم، جفت بیرون میآید. جفت در هنگام بارداری به جنین مواد غذایی را میرساند و مواد زائد را دفع میکند. خروج جفت معمولا 5 تا 10 دقیقه به طول میانجامد.
در این مرحله بهتر است نوزاد به بدن مادر نزدیک باشد و روی سینه مادر قرار گیرد. این کار باعث خروج راحتتر جفت از بدن مادر میگردد. نزدیک شدن بلافاصله نوزاد به بدن مادر همچنین به ارتباط عاطفی قویتر مادر و نوزاد کمک میکند.
مزایای زایمان طبیعی
مهمترین مزیت زایمان طبیعی نسبت به روش سزارین این است که بدن مادران سریعتر به حالت طبیعی باز میگردد، در واقع در این روش رحم به سرعت جمع میشود و مادر زمان کمتری را برای بستری بودن و استراحت نیاز دارند. همچنین مادرانی که زایمان طبیعی داشتهاند سریعتر میتوانند تناسب اندام خود را با انجام نرمشها و ورزشهای مناسب بازیابند.
زایمان طبیعی مادر را با اعتماد به نفستر و قویتر میکند.
جالب است بدانید که زایمان طبیعی علاوه بر مادر بر حالات روحی نوزاد نیز اثر مثبت میگذارد. چرا که ارتباط بدنی مادر و نوزاد میتواند بلافاصله اتفاق بیفتد و همچنین آغاز تغذیه نوزاد با شیر مادر نیز راحتتر اتفاق میافتد.
احتمال ابتلا به عفونت در زایمان طبیعی نسبت به سزارین بسیار کمتر است. چرا که در روش طبیعی خونریزی کمتر از روش سزارین میباشد.
در زایمان طبیعی از داروی بیهوشی استفاده نمیشود و به همین دلیل خطر استفاده از داروی بیهوشی و عوارض آن وجود ندارد.
زایمان طبیعی به دلیل امکان نزدیک شدن سریع نوزاد به مادر باعث میشود که مادران راحتتر بتوانند نوزاد خود را تغذیه کنند و در نتیجه فرآیند شیردهی تسهیل میگردد.
میزان ابتلا به آسم در کودکانی که به وسیله زایمان طبیعی به دنیا میآیند نسبت به کودکان سزارینی تا 50 درصد کمتر گزارش شده است.
همچنین درصد ابتلا به دیابت نوع یک در کودکان سزارینی 20 درصد بیشتر از کودکانی است که به روش طبیعی متولد میشوند.
نکاتی که پیش از زایمان طبیعی باید رعایت کنید
در طول دوران بارداری از مواد غذایی سالم استفاده کنید. سعی کنید وعدههای غذایی خود را افزایش داده و هر روز 6 وعده غذایی میل کنید.
از مصرف زیاد قند و چربی و نمک بپرهیزید.
ترسهای بیمورد در رابطه با زایمان طبیعی را از خود دور کنید.
با جستجو و پرسش پزشک یا مامای مناسبی انتخاب کنید.
بهتر است محل تولد نوزادتان را نیز از قبل مشخص کنید.
در طول دوران بارداری به طور مرتب به پزشک خود مراجعه کنید و از سلامتی خود و فرزندتان اطمینان حاصل کنید.
در کلاسها و دورههای آمادگی زایمان طبیعی شرکت کنید و روشهای تنفس و حفظ آرامش را بیاموزید.
نکته بسیار مهمی که در این دوران وجود دارد این است که پدران نیز باید به اندازه مادران از چگونگی مراحل زایمان و مراقبتها اطلاع کسب کنند و سعی کنند محیطی آرام و بدون تنش برای مادر فراهم آورند.
مراقبتهای پس از زایمان طبیعی
مهمترین دوره بعد از زایمان طبیعی 6 ساعت اول است. در این دوره مهم است که سلامت مادران تحت نظر قرار گیرد و فشار خون و نبض آنها در فواصل منظم بررسی شود.
همچنین میزان خونریزی نیز باید تحت نظر باشد و در صورت بیشتر شدن از حد مجاز مراقبتهای لازم اعمال شود.
بهتر است پس از گذشت ده روز از زایمان طبیعی مادران مجددا به پزشک مراجعه کرده و سلامت آنها به طور کامل توسط پزشک بررسی شود.
پس از زایمان طبیعی و با مشورت پزشک مادران میتوانند در روز 4 تا 10 دقیقه پیادهروی سبک داشته باشند. این کار به آنها کمک میکند که سریعتر به حالت طبیعی بازگردند.
بهتر است برای دفع ادرار و اجابت مزاج از توالت فرنگی استفاده شود. این عمل کمک میکند که به زخمهای مادر فشاری وارد نشود.
در این دوره مصرف میوهها و مواد غذایی سرشار از فیبر برای پیشگیری از یبوست توصیه میشود.
پس از زایمان طبیعی توصیه میشود که هر روز استحمام کنید. این کار به تمیز ماندن بخیهها کمک میکند و درد آنها را نیز کاهش میدهد. برای شستشوی زخمها نباید تا 20 روز از لیف استفاده کنید.
مضرات زایمان طبیعی
زایمان طبیعی در کنار مزایای بسیار زیادی که دارد، مضراتی نیز دارد که بهتر است از آنها مطلع باشید. نکته حائز اهمیت در رابطه با عوارض زایمان طبیعی این است که همه مادران آنها را تجربه نمیکنند و با وجود این عوارض نیز بسیاری از پزشکان زایمان طبیعی را بر سزارین ارجح میدانند. بیشتر این عوارض کوتاه مدت بوده و در زمان کوتاهی پس از زایمان برطرف میشوند. این عوارض به طور کلی به دو دسته بلند مدت و کوتاه مدت تقسیم میشوند.
برخی از عوارض کوتاه مدت زایمان طبیعی عبارتند از:
1- تغییر شکل دستگاه تناسلی، افتادگی مثانه یا پارگی انتهای واژن، که این موارد معمولا پس از چندین زایمان یا پس از زایمان جنینهای درشت اتفاق میافتند.
2- خونریزی که تا حدود 500 سی سی آن طبیعی است اما اگر میزان خونریزی از این میزان بیشتر شود باید مادر کاملا تحت نظر پزشک قرار گیرد.
4- عفونت
5- درد شدید که برای کاهش آن میتوان از تزریق داروهای مسکن بهره برد. نکته قابل توجه در رابطه با درد زایمان طبیعی این است که محدود به زمان زایمان میشود و پس از آن بسیار خفیف خواهد بود اما در روش سزارین درد پس از زایمان و به هوش آمدن مادر آغاز شده و تا مدت زیادی ادامه خواهد داشت.
از عوارض بلند مدت زایمان طبیعی نیز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1- خونریزیهای دیررس که ممکن است چند روز پس از زایمان اتفاق بیفتد. این خونریزیها معمولا به این دلیل اتفاق میافتند که بخشی از جفت در رحم باقی مانده و پس از چند روز خارج میشود.
2- افتادگی و شل شدن واژن
3- ناتوانی در کنترل ادرار و مدفوع که البته ناتوانی در کنترل ادرار شایعتر میباشد.
عوارضی که زایمان طبیعی برای نوزاد ممکن است به همراه داشته باشد عبارتند از:
1- در طی زایمان طبیعی اگر نوزاد به موقع متولد نشود احتمال مرگ جنین در رحم مادر وجود دارد.
2- در این روش ممکن است به هنگام خروج نوزاد از رحم در صورت متخصص نبودن پزشکان خونریزی یا شکستگی در جمجمه نوزاد اتفاق بیفتد.